به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین حسینیان‌مقدم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، امروز، 30 مهرماه، در نشست علمی «سیره‌نگاری اصحاب امام رضا(ع)» در دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با بیان اینکه سیره‌نگاری صحابی ائمه(ع) مربوط به دو دوره بوده است، گفت: در عصر امام صادق(ع) که عباسی‌ها روی کار آمدند، فضای فرهنگی خاص و فرقه‌های کلامی و مذهبی ایجاد شد و گفت‌وگوهای علمی رواج یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
البته در عین حال شیعه انتظارات انقلابی خود را داشت. همچنین عصر دیگر سیره‌نویسی، دوره امام رضا است که عصر پیوند خلافت و امامت و اوج گفت‌وگوهای علمی بوده است. عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به تقابل اموی و علوی در سیره‌نگاری، تصریح کرد: این دو جریان هم
سیره نبوی و هم سیره اهل بیت(ع) را با رویکرد فکری خود نوشته‌اند.
انحصارشکنی در سیره‌نویسی حسینیان
مقدم افزود: ابان بن تغلب اولین فردی است که وارد سیره‌نگاری شده است و دیگر صحابی هم کمابیش سیره‌نویسی داشته‌اند که نتیجه این کار دفاع از اهل بیت و انحصارشکنی در بحث سیره بوده است؛ این افراد برخی شاخه‌ها را توسعه داده و برخی با روایت‌گری آثار پیشینیان، آن را رواج داده‌اند؛ این سیره‌نگاران غالباً مورخ حرفه‌ای نبوده و غیرعرب هم بوده‌اند. وی با بیان اینکه برخی از این افراد متهم به وطن‌گرایی(ملی‌گرایی) هستند، اظهار کرد: رویکرد تقابلی با نمایندگی جابر جعفی و رویکرد تعاملی از سوی ابان بن تغلب دنبال شده و این دو رویکرد اصلی دوره امام صادق(ع) بوده، اما در دوره امام رضا(ع) تنها کسی که سیره نبوی را توسعه بخشید، محمدبن ابی عمیر بود که کتاب مغازی را نوشت. وی افزود: او هیچ رویکرد وطنی و شعوبی‌گری ندارد، ضمن اینکه وی روایتگر اخبار دیگران مانند ابان بن تغلب و احمر بوده و خودش نوآوری و تأسیس نداشته است. ابان بن تغلب از دانشمندان سنی تاییدیه گرفته و حتی در مسائل فقهی اهل سنت مرجع مردم بوده؛ وی خلفا را هم رد نکرده است و در سیره رویکرد تعاملی داشته است. حسینیان مقدم با بیان اینکه ابن ابی عمیر سیره‌نگار حرفه‌ای نبوده، ولی فقیه و کلامی بوده است، تصریح کرد: اخبار باقی مانده از وی تاریخی کلامی و تاریخی فقهی هستند که می‌تواند بخشی از کتاب مغازی او باشد که در دست ما نیست؛ مطالب وی در مورد فضائل و مبتنی بر کرامات است، مانند آنچه در مورد ابوذر نوشته و آن اینکه ابوذر از ابتدا حنیف بود و با بعثت پیامبر اسلام آورد؛ یعنی رویکرد تاریخی ـ فضائلی داشتند. عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه عدم جامعیت مغازی از جمله دلایل در دسترس نبودن این اثر است، اظهار کرد: منسجم نبودن کتاب و نبود نگاه تخصصی در سیره‌نگاری از دیگر دلایل فقدان این اثر می‌تواند باشد.
سیره جامع در مورد ائمه(ع) نداریم حسینیان مقدم با اشاره به سیره‌نگاری اهل بیت(ع) با بیان اینکه صحابی هیچکدام سیره جامعی در مورد اهل بیت ننوشته‌اند اظهار کرد: سیره جامعی برای هیچ یک از ائمه(ع) نداریم، بلکه تک‌نگاری و ریزموضوعاتی صورت گرفته است. اصحاب امام رضا(ع) در چهار محور یعنی نبردنگاری، خطبه‌نگاری، میلادنگاری و مناظره‌نگاری به تاریخ‌نویسی روی آورده‌اند. وی ادامه داد: در نبردنگاری، عبیدالله ابی رافع شخصیت محوری است و بعد جابر بن یزید جعفی و ابان بن تغلب هم مباحث نبردنگاری مانند صفین و جمل و ... را داشته است؛ ابان بن تغلب تعاملی و چالش‌گریز و جعفی تقابل‌گرا و چالش‌گرا بوده است؛ عبیدالله و تغلب هر دو قصد دفاع از اهل بیت(ع) را داشته‌اند، ولی ابان بن تغلب امام علی(ع) را محور حق قرار می‌دهد، در حالی که عبیدالله از راه صحابه و حاضران از حقانیت امام علی دفاع می‌کند. حسینیان مقدم تصریح کرد: از اصحاب امام رضا(ع) تنها کسی که سیره اهل بیت را نگاشت، نصر بن مزاحم از زیدیان کوفه و عرب زبان بود؛ بنابر خبر راوندی، نصر از امام رضا(ع) مباحثی را در مورد امام باقر(ع) و صادق(ع) شنیده و نقل کرده است، لذا برخی همین مسئله نقل حدیث وی را دلیل بر صحابی بودن او دانسته‌اند، در حالی که از مباحث وی به دست می‌آید که او دنبال تبیین اختلافات فکری زیدیه و پیروان اهل بیت(ع) بوده است. وی افزود: این صحابه امام رضا(ع) اخبار جنگ‌های اهل بیت(ع) را بیان کرده تا روح انقلابی‌گری را به مردم نشان داده و تقویت کند؛ یعنی همسو با تفکر انقلابی‌نمای زیدیه جنگ‌ها را برجسته کرده است؛ وی هدفش تقویت ائمه(ع) از دوره امام باقر(ع) به بعد نیست، بلکه دنبال تقویت هدف زیدیه بوده است.
ملاحظه تنش‌زدایی در سیره‌نویسی حسینیان مقدم با تأکید بر نقش اقتضائات زمانه در تاریخ‌نویسی اضافه کرد: در دوره امام رضا(ع) عمدتاً مورخان هیچ رغبتی به مباحث نبردنگاری و جنگ‌های دوره امام علی(ع) نشان نمی‌دهند و صفین و جمل و ... را برجسته نمی‌کنند، جز یک نفر زیدی مذهب، زیرا شرایط زمانه چنین چیزی را اقتضاء نمی‌کرده است و پیروان امام رضا(ع) سعی می‌کردند تنشی در جامعه در بحث مذهب ایجاد نشود. حسینیان مقدم با اشاره به بحث خطبه‌نگاری، افزود: دو نفر از اصحاب امام علی(ع) خطبه‌نگاری را بنیان نهادند؛ حارث اعور همدانی و اسماعیل مهران سکونی خطبه‌های امام رضا(ع) را نوشتند؛ کتاب اسماعیل در دسترس نیست و نوعی بازخوانی کتاب زید بن وهب است. البته در مجموع در خطبه‌نگاری امامیه، استقبالی در این دوره و بعد از آن نداریم و کتاب خاصی هم سراغ ندارم.
مولدنویسی ائمه(ع) از سوی یک سنی مذهب این نویسنده و پژوهشگر بیان کرد: میلادنگاری تاریخی که بخشی از شرح حال
نگاری است، از سوی اصحاب ائمه(ع) بنیان گذاشته شده و یکی از صحابی امام صادق(ع) مولد امام علی(ع) را نوشت و نصر بن علی جهزمی در دوره امام رضا(ع) اقدام به این کار کرد. گرچه وی سنی مذهب بود، اما تاریخ تولد حضرت فاطمه(س) و ائمه(ع) را از امام رضا(ع) پرسیده و نقل کرده است. عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: بنیانگذار وفات‌نگاری هم شخصی به نام واقدی بود؛ البته از اصحاب امام رضا(ع) تنها کسی که این شاخه را با رویکرد حدیثی دنبال کرد، اباصلت هروی بود که هیچ اندیشه وطنی و شعوبی‌گری نداشت. با اینکه او در مدینه به دنیا آمد، ولی ایرانی بود. او معاویه را نقد کرده و گفته که سگ علوی از همه اموی‌ها بهتر است، ولی ابوبکر و عمر را مقدم می‌دارد و بر علی(ع) و عثمان هم رحمت فرستاده و این سبب شده تا در سنی بودن او اختلاف باشد. البته با همه جوانب، احتمال تحول فکری در اباصلت در اثر همراهی با امام رضا(ع) بعید نیست. حسینیان مقدم تصریح کرد: وی انسان برجسته و از دوستان و رفیق مامون بود، ولی احتمالاً تحول فکری یافت که از نزدیکان امام رضا(ع) شد و رابطه او با مامون هم تیره شد؛ اباصلت کتاب وفات الرضا(ع) را نوشته که شیخ صدوق بخشی از آن را منعکس کرده و نشان می‌دهد تا پایان قرن 4 مرجعیت علمی داشته است. وی مانند بقیه وفات‌نگاران اخبار دیگری هم از امام نگارش کرده است.
گشاینده باب مناظره در سیره حسینیان مقدم با اشاره به بحث مناظره‌نگاری افزود: علی بن یقطین کوفی که وزیر و از دانشمندان بود، گشاینده باب مناظره‌نگاری در سیره اهل بیت(ع) بوده است و کتاب مناظرة الشاک لامام الصادق را نوشت. وی افزود: اباصلت و نوفلی محصول ولایتعهدی هستند؛ صدوق اخبار مجالس الرضا(ع) از نوفلی را نقل کرده و بعید نیست که نوفلی مناظره‌نگاری را از علی بن یقطین گرفته باشد. البته شیعه در مجموع استقبالی به این بحث نداشته است. حسینیان مقدم در نتیجه‌گیری از بحث بیان کرد: نقش اصحاب امام رضا(ع) در سیره‌نگاری، استمراربخشی و با مسامحه، توسعه‌بخشی محدود است، البته اقتضائات زمانی و فکری موثر در بحث سیره‌نگاری بوده، ضمن اینکه موالی سیره‌نگار هم هیچکدام انگیزه وطنی نداشته‌اند. وی تأکید کرد: سیره‌نویسان دوره امام رضا(ع) دنبال مسائل غیرچالشی رفتند که با دیدگاه مذهبی اکثریت جامعه همخوانی داشته باشد و حساسیت اجتماعی ایجاد نکند. انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: قرآن
ایکنا
قم
امام رضا
سیره نویسی
حوزه و دانشگاه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۴۸۲۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایجاد نخستین ایستگاه مدرن لرزه‌نگاری در قشم
عملیات اجرایی نخستین ایستگاه مدرن لرزه نگاری بر خط جزیره قشم از سوی مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و با حمایت سازمان منطقه آزاد قشم آغاز شد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قشم، این پروژه در مجاورت مرکز پزشکی خلیج فارس (بیمارستان جی جیان) این جزیره جانمایی، ترازیابی و آماده ساخت شده وعملیات اجرایی آن امروز جمعه با حضور رییس سازمان مدیریت بحران کشور و جمعی دیگر از مسئولان آغاز شد.
به گفته کارشناسان حوزه زمین‌شناسی، وقوع زمین لرزه های پیاپی سالهای گذشته در قشم حاکی از آن است که این جزیره یکی از کانون‌های مستعد وقوع زمین لرزه است و این خود اهمیت وجود ایستگاه‌های لرزه‌نگاری را در این منطقه دو چندان می‌کند.
ایستگاه ها و شبکه‌های لرزه نگاری پایه‌ای ترین زیر ساخت مطالعات زلزله شناسی به منظور کاهش خطر پذیری زلزله است که توجه به این شبکه ها توانمندی جامعه را در مقابل زلزله افزایش می دهد.
تمام اطلاعات همواره به صورت برخط (آنلاین) و پیوسته از این ایستگاه‌ها به مرکز باند پهن واقع در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی ارسال و بر روی تارنما(وب سایت) برای تمام مشترکان ارسال می‌شود.
انتهای پیام/7558/.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان